نحوه ی تخصیص بودجه ی زمانی زنبور ماده Trissolcus vassilievi (Mayr) در رویارویی با تخم سن گندم (Eurygaster integriceps Puton)

چکیده مطالعات مختلف نشان داده­اند که افزایش زمان کل در دسترس پارازیتویید موجب ایجاد اریب در برآورد پارامترهای واکنش تابعی می­گردد. برای برآورد نااریب زمان دست­یابی، نیاز به مشاهدات مستقیم می­باشد. از طرفی مطالعات قبلی نشان داد که در جمعیت­های جغرافیایی پارازیتویید تفاوتهایی نیز وجود دارد. از این رو، در این بررسی دو جمعیت زنبور پارازیتویید Trissolcus vassilievi (Mayr) (تبریز و ورامین) انتخاب و زمان صرف شده برای رفتارهای مختلف زنبور با مشاهده­ی مستقیم ثبت گردید. بودجه­ی زمانی زنبورهای کاوشگر به چهار جزء شاخک­زنی، پارازیتیسم، علامت­گذاری میزبان و رفتارهای نمایشی تقسیم شد و زمان هر رفتار برای زنبورهای ماده بارور 24 ساعته نسل سوم از زمان رهاسازی زنبور به ­مدت سه ساعت ثبت شد. زمان صرف شده برای چهار رفتار مذکور به ­ازای تمام میزبان­های بهره برداری شده در جمعیت تبریز به ­ترتیب 25/70±1071، 26/293±6/4288، 38/60±20/874 و 89/133±972 ثانیه و در جمعیت ورامین به ­ترتیب 03/94±2/1237، 72/365±6/4911، 08/87±935 و 20/69±8/1136 ثانیه بود. مضافاً، میانگین زمان­های مذکور به ­ازای هر تخم میزبان در جمعیت تبریز به ­ترتیب 16/1±87/31، 18/2±64/127، 83/0±02/26 و 75/6±93/28 ثانیه و در جمعیت ورامین به­ ترتیب 83/0±40/31، 88/1±66/124، 77/0±73/23 و 05/6±85/28 ثانیه به ­دست آمد. با نزدیک شدن به انتهای آزمایش، زمان پارازیتیسم به­کندی افزایش یافت. نتایج این پژوهش نشان داد که بررسی­های واکنش تابعی بایستی توأم با ثبت مستقیم رفتار حشره باشد و باید به پارازیتویید یا شکارگر اجازه داد که خودش زمان توقف در لکه­ی میزبانی را تعیین نماید. در غیر این­صورت زمان­هایی که حشره به­دلیل سیری و یا اتمام ذخیره تخم اقدام به دست­یابی نمی­نماید، به زمان دست­یابی افزوده خواهد شد.